„Po piątkowym spacerze w przedszkolu spędziłam z dzieckiem noc na inhalatorze, a jeszcze wtedy nie było strasznie. Udałam się do przedszkola w poniedziałek na rozmowę z nauczycielem. Nauczyciele nie mają pojęcia o tym, jaki jest poziom zanieczyszczenia. Czy nikt tego nie sprawdza?? Czy przedszkola nie mają dostępu do tych informacji??”
Powyższy cytat (0), choć pochodzi z Krakowa, mógłby równie dobrze pojawić się we wrocławskich mediach. Zarówno niedawny epizod smogowy, jak i przeprowadzone badania, których wyniki znajdują się w raporcie „Co wiemy o smogu” (w załączeniu), dowodzą, że musimy podjąć zdecydowane kroki w zakresie informowania społeczeństwa o stanie jakości powietrza.
To jeden z najważniejszych środków zapobiegawczych chroniących mieszkańców Wrocławia, w tym osób z grup szczególnie wrażliwych: dzieci i seniorów, przed konsekwencjami zdrowotnymi wdychania zanieczyszczonego powietrza.
70% osób mieszkających w Polsce chciałoby mieć łatwy dostęp do takich informacji (patrz raport „Co wiemy o smogu” str. 5). Oczywiście, najlepiej byłoby informować na bazie prognoz, a nie danych odczytywanych z godzinnym opóźnieniem – niestety, na Dolnym Śląsku, w odróżnieniu od innych regionów, nie ma systemu prognozowania zanieczyszczeń powietrza (patrz raport „Co wiemy o smogu”, str. 80). Ma on ponownie powstać jesienią w oparciu o projekt naukowców z UWr. Stąd pozostaje jedynie posiłkowanie się danymi ze stacji automatycznych i obserwacja tendencji.
W przypadku podwyższonego poziomu stężenia pyłów (PM10 i PM2,5) w powietrzu należy np. wzorem Krakowa, skutecznie komunikować zalecenie ograniczenia przebywania na otwartym powietrzu. Dotyczy to zwłaszcza kobiet w ciąży, dzieci i osób starszych oraz chorych na astmę, choroby alergiczne skóry, oczu i choroby krążenia.
W Krakowie akcja informacyjna zaczyna się po przekroczeniu poziomu 150 µg/m3 (podczas gdy polskie prawo mówi o poziomie informowania przy 200 µg/m3, a alarmowania przy 300 µg/m3), bądź też przy prognozowanym przekroczeniu poziomu 150 µg/m3. Wówczas Wydział Edukacji wysyła drogą meilową i sms-ową informacje do szkół i przedszkoli. Nie trafia ona tam w próżnię, gdyż kilkuset dyrektorów placówek oświatowych zostało już przeszkolonych (1)(2) w jaki sposób odczytywać dane (np. ze strony WIOŚ), jak informować o zanieczyszczeniu powietrza (np. publikacja na tablicach ogłoszeń) i jakie konkretnie podejmować działania (zakaz wychodzenia wychowanków na dwór, montaż filtrów powietrza, etc.). We Wrocławiu niestety nie obserwujemy na razie podobnych działań władz oświatowych. Panuje bardzo niska świadomość problemu, także wśród prowadzących placówki edukacyjne.
Społeczna rola mediów winna przejawiać się także w regularnym i zrozumiałym przekazywaniu informacji o stanie jakości powietrza. Zwłaszcza, że najczęściej wskazywanym źródłem informacji na temat zanieczyszczenia powietrza w regionie jest telewizja (patrz raport „Co wiemy o smogu” str. 65). Jako pozytywny przykład możemy tu wskazać TVP Katowice (3) – podawana jest tam regularnie informacja o minionym dniu oraz prognoza na dzień kolejny. Wiedzę z radia czerpie zaś 20% respondentów. Tutaj można się wzorować na rozgłośni Radia Kraków: informacja podawana jest na antenie kilka razy dziennie, strona Radia ma też specjalną zakładkę (4).
Tablice umieszczone nad ruchliwymi arteriami, a także na przystankach komunikacji miejskiej oraz w pojazdach MPK doskonale mogą służyć przekazywaniu danych na temat jakości powietrza. Dzięki temu wiadomości trafiają także do osób, które nie korzystają z Internetu, np. ludzi starszych, czyli najbardziej narażonych na działanie zanieczyszczeń (patrz raport „Co wiemy o smogu”, str. 69).
To rozwiązanie adresowane jest do osób korzystających na bieżąco z Internetu. Dobrym przykładem jest tu strona Urzędu Miejskiego Wrocławia (5). Warto, aby informacja taka pojawiała się także na profilu miasta na Facebooku (6) oraz poprzez kanał na Tweeterze. To może być wzór dla innych gmin.
Bardzo istotne jest, aby we wszystkich rodzajach mediów, wraz z informacją o zanieczyszczeniu pojawiały się zalecenia postępowania przy danym stężeniu. Na przykład Centrum Zarządzania Kryzysowego Miasta Krakowa opracowało szczegółowy opis procedur ochronnych (7), z którego korzystają między innymi dyrektorzy placówek oświatowych. Podobnie, na stronie wrocław.pl, wraz z informacją o jakości powietrza, powinna znaleźć się instrukcja postępowania; można tutaj wykorzystać informację zdrowotną Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska (8), skąd pochodzą zresztą dane prezentowane na stronie magistratu. Podobnych działań można oczekiwać od Wojewódzkiego centrum Zarządzania Kryzysowego w stosunku do gmin dolnośląskich.
Dolnośląski Alarm Smogowy deklaruje wolę współpracy celem przygotowania przez Wydział Edukacji "instrukcji" dla dyrektorów placówek oświatowych, a także otwartość na prowadzenie działań edukacyjnych dotyczących zanieczyszczenia powietrza.
Apelujemy o połączenie wysiłków i współpracę w zakresie smogu pomiędzy Wydziałem Środowiska i Rolnictwa, Wydziałem Zdrowia i Spraw Społecznych, Wydziałem Edukacji, Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska, Centrum Zarządzania Kryzysowego, Urzędem Marszałkowskim, placówkami oświatowymi oraz organizacjami pozarządowymi i specjalistami.
Więcej informacji o kwestiach zanieczyszczenia powietrza znaleźć można w naszych materiałach edukacyjnych (wydaliśmy je we współpracy z Urzędem Miejskim): „Miniprzewodnik po wielkim smogu” http://dolnoslaskialarmsmogowy.pl/news.php?dzial=2&kat=14&art=49 oraz na wykładach z naszych seminariów (tu kilka wybranych on-line):
Jak rozwiązać problem niskiej emisji? https://www.youtube.com/watch?v=l7lOaLgp3dI
Jakość powietrza we Wrocławiu https://www.youtube.com/watch?v=SPKuMqYYbiw
Koszty epizodu smogowego https://www.youtube.com/watch?v=7XaBu0Tesn0
(0) http://www.radiokrakow.pl/od-was/smog-w-krakowie-a-sytuacja-dzieci-w-przedszkolach/
(1)http://krakow.pl/aktualnosci/195816,34,komunikat,o_smogu_z_dyrektorami_szkol__video_.html
http://www.rynekzdrowia.pl/Uslugi-medyczne/Krakow-smog-zagraza-zdrowiu-dzieci,114372,8.html
(2) http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/9122543,smog-znow-wraca-do-krakowa-w-grudniu-bedzie-jeszcze-gorzej,id,t.html
(3) http://katowice.tvp.pl/1175436/prognoza-pogody-na-9-marca od 2:20
(4) http://www.radiokrakow.pl/zanieczyszczenia/krakow/
(5) http://www.wroclaw.pl/srodowisko/jakosc-powietrza-we-wroclawiu
(6) https://www.facebook.com/wroclaw.wroclove/?fref=ts
(7)http://krakow.pl/aktualnosci/196169,26,komunikat,informacja_o_zanieczyszczeniu_powietrza_w_krakowie.html
(8) http://air.wroclaw.pios.gov.pl/indeks-jakosci-powietrza - zakładka „Informacja zdrowotna”
Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA jest partnerem w projekcie "INFOAIR - dostęp do informacji o zanieczyszczeniu powietrza" realizowanym przez Krakowski Alarm Smogowy w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego z Funduszu EOG.
